Alergenowy zawrót głowy

Czym są alergeny pokarmowe?

W załączniku II do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, wskazanych jest 14 produktów i ich pochodnych uznawanych za alergeny pokarmowe. Należą do nich: zboża zawierające gluten, skorupiaki, jaja, ryby, orzeszki ziemne (arachidowe), soja, mleko, orzechy (migdały, orzechy laskowe, orzechy włoskie, orzechy nerkowca, orzechy pekan, orzechy brazylijskie, pistacje/orzechy pistacjowe, orzechy makadamia/Queensland), seler, nasiona sezamu, dwutlenek siarki i siarczyny, łubin oraz mięczaki.

Obowiązki producentów żywności w zakresie oznaczania alergenów

W większości krajów obowiązują przepisy nakładające wymóg wyraźnego oznakowania alergenów na opakowaniach produktów spożywczych, jeśli zostały one celowo dodane jako składniki. Oprócz alergenów celowo wprowadzanych do żywności, osoby uczulone narażone są również na inne substancje wywołujące reakcje alergiczną, które mogą przypadkowo znaleźć się w produktach w wyniku kontaktu krzyżowego. Niestety nadal brakuje spójnych przepisów lub szczegółowych wytycznych dotyczących oceny ryzyka związanego z niezamierzoną ich obecnością w żywności.

Rozporządzenie nr 1169/2011 – podstawy prawne oznaczania alergenów

W obu przypadkach obowiązek oraz sposób podawania informacji o alergenach różnią się. W pierwszej sytuacji, gdy alergen jest składnikiem produktu, zgodnie z art. 9 i art. 21 rozporządzenia nr 1169/2011, należy go wyraźnie wyróżnić w wykazie składników,  np. za pomocą czcionki, stylu lub koloru tła. Druga sytuacja dotyczy tzw. zanieczyszczenia krzyżowego, czyli niezamierzonej obecności alergenu w żywności, o czym mówi art. 36 wspomnianego rozporządzenia. Informacje o takim ryzyku są podawane dobrowolnie.  Ponadto dobrowolnie może zostać umieszczona informacja o braku alergenów w danym produkcie, np. „bez laktozy”, „nie zawiera mleka”. Zapis taki właściwy jest jedynie w przypadku, gdy dany alergen nie występuje w składzie produktu i nie ma ryzyka zanieczyszczenia krzyżowego. Należy jednak pamiętać, że informacje na temat żywności muszą być rzetelne i nie mogą wprowadzać konsumentów w błąd.

Zanieczyszczenie krzyżowe – wyzwanie dla osób uczulonych

Przykładem zanieczyszczenia krzyżowego mogą być lody zawierające niewielkie ilości pistacji, ponieważ nieporządne pozostałości tych orzechów mogą znajdować się w komponentach smakowych. Innym przykładem są ziarna pszenicy, które mogą zawierać śladowe ilości gorczycy lub/i łubinu w wyniku płodozmianu, zbiorów lub przechowywania.

Kokos jako nietypowy alergen – co warto wiedzieć?

W ostatnim czasie w Pracowni Biologii Molekularnej akredytowano oznaczenie alergenu kokosa z zastosowaniem techniki real-time PCR. Kokos (Cocos nucifera) to owoc (nie orzech) należący do rodziny roślin Aracaceae (palmy). Termin pochodzi od XVI-wiecznego portugalskiego i hiszpańskiego słowa „coco” oznaczającego „głowę” lub „czaszkę”. Olej i mleko pochodzące z kokosa są powszechnie stosowane w gotowaniu i smażeniu oraz w produkcji mydeł, kosmetyków i innych produktów do pielęgnacji skóry. Mimo, iż nie jest on wskazany w rozporządzeniu, a alergia występuje niezwykle rzadko (szacuje się, że jest to około 0,5 – 1% populacji), warto zauważyć, że często pojawia się u osób z nadwrażliwością na orzeszki ziemne, migdały, nerkowce, pistacje, orzechy laskowe, włoskie i pekan. Ciekawostką jest, że kokos może reagować krzyżowo z lateksem. W Stanach Zjednoczonych istnieje obowiązek uwzględnienia kokosa jako składnika na etykietach opakowań produktów spożywczych.

 

Zachęcamy do badań produktów pod kątem alergenów, w tym alergenu kokosa, w Pracowni Biologii Molekularnej Laboratorium J.S. Hamilton Poland Sp. z o.o.

 

Formularz Kontaktowy