Czym są i co regulują „dyrektywy śniadaniowe”?
„Dyrektywy śniadaniowe” to zestaw siedmiu aktów prawnych określających wspólne zasady dotyczące składu, nazw handlowych, etykietowania i prezentacji wybranych środków spożywczych. Ich celem jest ochrona interesów konsumentów oraz zapewnienie swobodnego przepływu tych produktów na rynku wewnętrznym UE.
Działają w podobny sposób jak normy handlowe określone dla wybranych produktów rolnych – obejmują ich opisy techniczne, skład, właściwości oraz stosowane metody produkcji, co pozwala na ujednolicenie standardów w ramach rynku wewnętrznego UE.
W obecnej formie „dyrektywy śniadaniowe” obowiązywały od ponad dwudziestu lat. W ciągu ostatniej dekady rynki produktów spożywczych przeszły istotne zmiany, spowodowane zarówno innowacjami, jak i zmieniającymi się preferencjami konsumentów, w związku z tym, stało się konieczne zaktualizowanie obowiązujących przepisów.
Dnia 14 maja 2024 r. przyjęto Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2024/1438, która zmienia cztery z siedmiu tzw. „dyrektyw śniadaniowych” obejmujących: miód (2001/110/WE), soki owocowe (2001/112/WE), dżemy i marmolady (2001/113/WE), mleko konserwowane (2001/114/WE).
Kluczowe elementy nowych wymagań
Miód
– Prezentacja krajów pochodzenia w porządku malejącym – kraje pochodzenia miodu będą musiały być wymieniane na etykietach (w głównym polu widzenia), w kolejności od największego do najmniejszego udziału wagowego.
– Dla opakowań o masie poniżej 30 gramów możliwe będzie podawanie jedynie dwuliterowych kodów ISO krajów pochodzenia. Dzięki temu producenci będą mogli umieszczać wszystkie wymagane informacje bez konieczności zajmowania zbyt dużej przestrzeni na etykiecie.
– Podanie procentowego udziału miodu z danego kraju – informacje na etykietach będą musiały być uzupełniane o procentową zawartość miodu pochodzącego z poszczególnych państw, co pozwoli konsumentom lepiej zrozumieć skład produktu.
– Na mocy dyrektywy upoważniono Komisję Europejską do działań wykonawczych – będzie ona mogła przyjmować akty wykonawcze dotyczące metod weryfikacji zgodności miodu z nowymi regulacjami oraz technik wykrywania zafałszowań, co jest kluczowym krokiem w zapewnieniu skutecznego egzekwowania przepisów.
Nowe regulacje maja na celu stworzenie systemu umożliwiającego śledzenie drogi miodu od producenta lub importera do konsumenta, aby zwiększyć przejrzystość w łańcuchu dostaw i przeciwdziałać oszustwom związanym z zafałszowaniami miodów.
Soki owocowe
– Z uwagi na rosnące zainteresowanie konsumentów produktami o niższej zawartości cukru zmiana zakłada wprowadzenie dodatkowych kategorii dla soków, takich jak:
- sok owocowy o obniżonej zawartości cukrów,
- sok owocowy o obniżonej zawartości cukrów z zagęszczonego soku,
- zagęszczony sok owocowy o obniżonej zawartości cukrów.
– Wprowadzono również nowe, dozwolone procesy obróbki, takie jak filtracja membranowa i fermentacja drożdżowa, które mają na celu obniżenie zawartości cukrów w nowych kategoriach soków.
– Rozszerzono katalog białek stosowanych do procesu klarowania soków o białko nasion słonecznika.
– Na etykiecie, w tym samym polu widzenia co nazwa produktu, dozwolone będzie umieszczenie stwierdzenia „soki owocowe zawierają wyłącznie naturalnie występujące cukry”. Zmiana ma na celu dostarczenie konsumentom bardziej precyzyjnych informacji oraz podkreślenie naturalnego charakteru tych produktów. Często nie są oni świadomi różnicy pomiędzy sokami owocowymi, które z definicji nie mogą zawierać dodatku cukru), a nektarami owocowymi (w których dodatek cukru i/lub miodu jest dozwolony).
Dżemy i marmolady
– W odniesieniu do dżemów zdecydowano o zwiększeniu minimalnej zawartości owoców w produktach:
- z 350 g do 450 g owoców na 1 kg produktu w wersji podstawowej,
- z 450 g do 500 g owoców na 1 kg produktu w wersji „ekstra”.
– Wprowadzono rozróżnienie pomiędzy „marmoladą z owoców cytrusowych” a „marmoladą z owoców innych niż cytrusowe”.
Dodatkowo, w ramach nowych regulacji, Komisja Europejska została zobowiązana do przygotowania sprawozdania dotyczącego możliwości wprowadzenia obowiązku etykietowania kraju pochodzenia owoców użytych w sokach owocowych i dżemach. Sprawozdanie to ma zostać opracowane w ciągu 36 miesięcy od wejścia w życie dyrektywy.
Odwodnione mleko konserwowane
– W przypadku odwodnionego całkowicie lub częściowo mleka, dopuszczony zostanie proces obróbki umożliwiający wytwarzanie z niego przetworów bezlaktozowych, co jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie rynku na produkty dla osób z nietolerancją laktozy.
Dyrektywa (UE) 2024/1438 wprowadza również okresy przejściowe, które mają ułatwić producentom, dystrybutorom oraz innym podmiotom w łańcuchu dostaw dostosowanie się do nowych wymagań. Zgodnie z artykułem 5 w/w dokumentu: „Państwa członkowskie przyjmują i publikują przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy do dnia 14 grudnia 2025 r. Niezwłocznie przekazują one Komisji tekst tych przepisów. Państwa członkowskie stosują te przepisy od dnia 14 czerwca 2026 r. (…).” Jednocześnie ustalono stosowny okres przejściowy, zgodnie z którym produkty wprowadzone do obrotu lub etykietowane przed dniem 14 czerwca 2026 r., zgodnie z dyrektywami 2001/110/WE, 2001/112/WE, 2001/113/WE i 2001/114/WE, mogą nadal pozostawać w obrocie do czasu wyczerpania zapasów.
Laboratorium J.S. Hamilton Poland Sp. z o.o. w ramach swoich usług oferuje pomoc w weryfikacji poprawności treści etykiet w kontekście planowanych zmian. Zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.