W celu oceny jakości produktów spożywczych można wykonać badania analityczne szeregu podstawowych parametrów fizykochemicznych charakterystycznych dla danego środka spożywczego, które często zawarte są w specyfikacjach produktów wraz z określonymi kryteriami. Wymagania dla niektórych z nich możemy znaleźć również w obowiązujących aktach prawnych. Do najbardziej powszechnych należą:
- białko, tłuszcz/olej/substancja tłuszczowa, popiół, wilgotność/woda/woda i substancje lotne/sucha masa, które są podstawowymi składnikami artykułów żywnościowych oznaczanymi w związku z koniecznością znakowania produktów wartością odżywczą, ale również będące istotnymi parametrami jakościowymi niektórych rodzajów środków spożywczych, np. mięsa i przetworów mięsnych, mleka, serów, nasion oleistych, itd.;
- masa netto jest analizą przeprowadzaną głównie w produktach paczkowanych, dopuszczalne ujemne wartości błędu ilości opakowania jednostkowego są wskazane w Ustawie z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych (Dz.U. Nr 91, poz. 740), ze zmianami oraz w Dyrektywie Rady z dnia 20 stycznia 1976 r. w sprawie zbliżania ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do paczkowania według masy lub objętości niektórych produktów w opakowaniach jednostkowych (76/211/EWG), ze zmianami;
- liczba kwasowa/wolne kwasy tłuszczowe, liczba nadtlenkowa, liczba anizydynowa badane są w olejach
i tłuszczach oraz w tłuszczu wyekstrahowanym z wielu produktów go zawierających, w celu oceny ich jakości pod kątem zachodzących zmian związanych z procesami jełczenia tłuszczu; - kolagen, oznaczany poprzez analizę zawartości hydroksyproliny, to białko tkanki łącznej występujące w mięsie
i jego przetworach. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE)
nr 608/2004, ze zmianami określa maksymalną zawartość tkanki łącznej (zawartość kolagenu w białku mięsa)
w różnych gatunkach mięsa; - kwasowość ogólna, pH to parametry jakościowe charakterystyczne m.in. dla mleka, napojów fermentowanych, przetworów owocowo-warzywnych, napojów bezalkoholowych;
- kwasowość lotna, ekstrakt ogólny oznaczane są najczęściej w napojach bezalkoholowych i przetworach owocowo-warzywnych;
- popiół nierozpuszczalny w roztworach kwasu solnego pozwala na określenie poziomu zanieczyszczeń pochodzenia mineralnego, np. piasku w owocach, warzywach i ich przetworach, wyrobach cukierniczych, ziołach
i przyprawach; - lotne zasady amonowe (LZA) oraz histamina oznaczane są w rybach i ich przetworach jako wskaźnik świadczący o świeżości produktu. Wymagania dla LZA dla niektórych gatunków ryb zawiera Rozporządzenie Komisji (WE)
nr 2074/2005 z dnia 5 grudnia 2005 r. ustanawiające środki wykonawcze w odniesieniu do niektórych produktów objętych rozporządzeniem (WE) nr 853/2004 i do organizacji urzędowych kontroli na mocy rozporządzeń (WE)
nr 854/2004 oraz (WE) nr 882/2004, ustanawiające odstępstwa od rozporządzenia (WE) nr 852/2004 i zmieniające rozporządzenia (WE) nr 853/2004 oraz (WE) nr 854/2004, ze zmianami. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych, ze zmianami określa natomiast kryteria dla histaminy. - zawartość glazury to analiza przeprowadzana w rybach i owocach morza mrożonych glazurowanych, czyli pokrytych warstwą lodu mającą na celu zabezpieczenie produktu przed zmianą barwy, utratą sprężystości, wysuszeniem, zepsuciem. Weryfikacja tego parametru ma znaczenie z punktu widzenia jakości handlowej, ponieważ informację o zawartości glazury należy umieścić na opakowaniu;
- liczba opadania, gluten mokry, wskaźnik sedymentacyjny Zeleny’ego i gęstość ziarna w stanie zsypnym to, obok białka i wilgotności, parametry charakterystyczne dla oceny jakościowej ziarna zbóż;
- dwutlenek (ditlenek) węgla używany do produkcji wód i innych napojów gazowanych, piwa jest analizowany
w celu potwierdzenie stopnia nasycenia tym związkiem badanego produktu, w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia
z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie naturalnych wód mineralnych, wód źródlanych i wód stołowych (Dz.U. Nr 85, poz. 466) przedstawiono kryteria klasyfikacji wód według stopnia nasycenia dwutlenkiem węgla; - gęstość wykonywana jest w środkach spożywczych o konsystencji płynnej jako parametr określający jakość
np. w sokach, olejach lub wykorzystywany do przeliczania parametrów wyrażonych w procentach wagowych na jednostkę objętości.
W zakresie oceny jakości środków żywienia zwierząt wykonuje się badania podstawowych składników analitycznych, takich jak: białko, tłuszcz, popiół, włókno surowe i inne. Tolerancje dla deklarowanych zawartości w materiałach
i mieszankach paszowych wskazane są w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2009 z dnia
13 lipca 2009 r. w sprawie wprowadzania na rynek i stosowania pasz, zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1831/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady i uchylające dyrektywę Rady 79/373/EWG, dyrektywę Komisji 80/511/EWG, dyrektywy Rady 82/471/EWG, 83/228/EWG, 93/74/EWG, 93/113/WE i 96/25/WE oraz decyzję Komisji 2004/217/WE ze zmianami, a dla karm dla zwierząt domowych w kodeksie dobrej praktyki znakowania karmy dla zwierząt domowych FEDIAF.
Laboratorium J.S. Hamilton Poland wykonuje badania powyższych parametrów jakościowych z wykorzystaniem akredytowanych metod wagowych, miareczkowych, potencjometrycznych, refraktometrycznych, spektrofotometrycznych, ciśnieniowych, oscylacyjnych.
