W wymaganiach dotyczących materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością (FCM), zrozumienie kluczowych pojęć ma fundamentalne znaczenie. Bezpieczeństwo konsumentów zależy od precyzyjnej oceny ryzyka, a to wymaga rozróżnienia między często mylonymi terminami. W tym artykule wyjaśnimy różnicę między migracją globalną a specyficzną, zgodnie z Rozporządzeniem (UE) nr 10/2011, i pokażemy, dlaczego to rozróżnienie jest tak ważne dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności.
Migracja globalna: Wskaźnik inercji, nie bezpieczeństwa!
Często spotyka się przekonanie, że badanie migracji globalnej jest wystarczające do oceny bezpieczeństwa FCM. Nic bardziej mylnego! Migracja globalna, w kontekście Rozporządzenia (UE) nr 10/2011, służy przede wszystkim do oceny inercji materiału, czyli jego ogólnej „obojętności” wobec żywności. Jest to badanie, które pozwala stwierdzić, czy materiał nie uwalnia nadmiernych ilości składników nielotnych w określonym płynie modelowym i zadanych warunkach, zgodnie z Art. 12 rozporządzenia.
Jest to bezsprzecznie podstawowe badanie zgodności, które musi zostać przeprowadzone dla wszystkich tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Stanowi ono pewnego rodzaju „sitko”, które pozwala odrzucić materiały o wysokiej ogólnej migracji. Jednakże, wynik pozytywny w badaniu migracji globalnej absolutnie nie jest równoznaczny z pełną oceną bezpieczeństwa FCM. Dlaczego? Ponieważ migracja globalna nie informuje, jakie konkretnie substancje ulegają migracji, ani czy są one toksyczne.
Podsumowując, migracja globalna jest badaniem inercji materiału, podstawowym do oceny zgodności z Art. 12 Rozporządzenia (UE) nr 10/2011, ale niewystarczającym do oceny bezpieczeństwa. Jest to jedynie suma substancji nielotnych.
Co zatem należy zrobić, aby uzyskać pełną zgodność z wymaganiami?
Migracja specyficzna: Klucz do oceny ryzyka dla zdrowia
Prawdziwa ocena bezpieczeństwa materiału do kontaktu z żywnością opiera się na migracji specyficznej. To ona pozwala zidentyfikować i zmierzyć migrację poszczególnych substancji – zarówno tych celowo dodanych (IAS – Intentionally Added Substances), jak i tych niezamierzonych (NIAS – Non-Intentionally Added Substances).
Tutaj dochodzimy do sedna sprawy, co szczególnie podkreśla ostatnia nowelizacja do Rozporządzenia (UE) nr 10/2011, tzw. „Quality Amendment”. Wzmacnia ona nacisk na konieczność identyfikacji i oceny NIAS, które mogą pojawić się w FCM na skutek procesów produkcyjnych, degradacji materiału czy zanieczyszczeń. Ostatecznie, to właśnie migracja specyficzna pozwala odpowiedzieć na kluczowe pytanie: czy migrujące substancje mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka?
To doskonale wpisuje się w fundamentalną zasadę zawartą w Art. 3 Rozporządzenia (WE) nr 1935/2004 w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, który stanowi, że:
„Materiały i wyroby produkowane są zgodnie z Dobrą Praktyką Wytwarzania (GMP), tak aby nie dochodziło do migracji ich składników do żywności w ilościach, które mogłyby:
- stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka;
- powodować niemożliwe do przyjęcia zmiany w składzie żywności;
- powodować pogorszenie właściwości organoleptycznych żywności.”
Jedynie poprzez badanie migracji specyficznej można zweryfikować pierwszy i najważniejszy punkt – czy migrujące substancje stanowią zagrożenie dla zdrowia człowieka. Migracja globalna, choć konieczna, nie dostarcza tych krytycznych informacji.
Podsumowanie
- Migracja globalna jest badaniem inercji materiału, podstawowym do oceny zgodności z Art. 12 Rozporządzenia (UE) nr 10/2011, ale niewystarczającym do oceny bezpieczeństwa. Jest to jedynie suma substancji nielotnych.
- Migracja specyficzna jest kluczem do oceny bezpieczeństwa FCM, pozwalając na identyfikację i ocenę ryzyka związanego z migracją zarówno substancji celowo dodanych (IAS), jak i niezamierzonych (NIAS).
- Pełne bezpieczeństwo FCM można zapewnić tylko poprzez kompleksową analizę, uwzględniającą zarówno wymagania migracji globalnej, jak i szczegółową ocenę substancji migrujących (migracja specyficzna) zgodnie z najnowszymi wytycznymi i Dobrą Praktyką Wytwarzania (GMP).
W przypadku pytań lub wątpliwości Eksperci J.S. Hamilton pozostają do Państwa dyspozycji.