Metale ciężkie są przykładem zanieczyszczeń, które do produktów żywnościowych i pasz przenikają w znacznym stopniu z otaczającego środowiska. Według dostępnych danych literaturowych na zanieczyszczenia najbardziej narażone są rośliny oraz produkty pochodzenia roślinnego, takie jak pieczywo i wszelkie produkty zbożowe, ryby i owoce morza.
Metalami ciężkimi najczęściej łączonymi z pojawieniem się problemów zdrowotnych są kadm, ołów, rtęć i arsen. Długotrwałe narażenie na podwyższony poziom tych pierwiastków powodować może zwiększone ryzyko rozwoju chorób nowotworowych i zaburzeń układu nerwowego, a także zaburzeń w funkcjonowaniu układu odpornościowego.
Podstawowym źródłem migracji metali ciężkich do środowiska są pyły i ścieki przemysłowe odprowadzane do wód
i ostatecznie trafiające do łańcucha pokarmowego. Wiele metali może przedostać się do żywności jako przemysłowe produkty uboczne i odpady.
Najwyższe dopuszczalne poziomy metali ciężkich w środkach spożywczych i paszach dla zwierząt są uregulowane
i zawarte w odpowiednich aktach prawnych. W przypadku środków spożywczych obowiązuje Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń
w środkach spożywczych, ze zmianami, które również określa wymagania dla cyny w środkach spożywczych w puszkach.
W przypadku środków żywienia zwierząt dopuszczalne granice określone są w Dyrektywie 2002/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 maja 2002 r. w sprawie niepożądanych substancji w paszach zwierzęcych, ze zmianami.
Badania poziomu metali ciężkich realizowane jest w Laboratorium J.S. Hamilton Poland w Gdyni oraz Hamilton
UO-Technologia w Słomczynie z wykorzystaniem odpowiednio opracowanych metodyk badawczych – w oparciu o założenia norm polskich i międzynarodowych, a także własne procedury badawcze. Najczęściej wykorzystuje się technikę spektrometrii emisji atomowej z indukcyjnie wzbudzoną plazmą (ICP-OES) oraz spektrometrię mas z jonizacją w plazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP-MS).
