Obowiązek deklaracji wartości odżywczej na etykietach żywności
Przekazywanie informacji o wartości odżywczej na etykiecie, zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011, stanowi obowiązek dla większości środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży konsumentowi finalnemu. Celem ustalonych rozporządzeniem przepisów, jest zapewnienie jednolitych zasad prezentacji danych żywieniowych w całej Unii Europejskiej oraz udostępnienie konsumentom informacji na temat żywności, co pozwala na dokonywanie świadomych wyborów żywieniowych.
Średnie wartości odżywcze – jak je ustalać?
Warto na wstępie zaznaczyć, że wartości odżywcze deklarowane na opakowaniu powinny być wartościami średnimi, ustalonymi na podstawie danych analitycznych, literaturowych lub obliczeń recepturowych, zgodnie z zasadami dobrej praktyki i z uwzględnieniem typowych odchyleń produkcyjnych.
Elementy obowiązkowej deklaracji wartości odżywczej
Obowiązkowa informacja o wartości odżywczej co do zasady, odnosi się do żywności w postaci dostępnej w sprzedaży i obejmuje deklarację:
- wartości energetycznej,
- tłuszczu,
- kwasów tłuszczowych nasyconych,
- węglowodanów,
- cukrów,
- białka,
- soli.
Informacje dobrowolne – kiedy można rozszerzyć tabelę wartości odżywczej?
Deklaracja ta może zostać uzupełniona na zasadzie dobrowolności informacją o ilości jednego lub większej liczby z następujących składników:
- kwasy tłuszczowe jednonienasycone,
- kwasy tłuszczowe wielonienasycone,
- alkohole wielowodorotlenowe,
- skrobia,
- błonnik,
- witamin lub składników mineralnych obecnych w produkcie w znaczącej ilości.
Zasady prezentacji witamin i składników mineralnych
Jeśli informacja o wartości odżywczej zostanie uzupełniona o zawartość witamin lub składników mineralnych obowiązkowo wówczas należy podać wartość procentową referencyjnych wartości spożycia witamin i składników mineralnych określonych w załączniku XIII część A pkt 1 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011, w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml oraz na porcję lub jednostkową ilość żywności (jeśli jest deklarowana).
Przeliczanie wartości odżywczych na 100 g / 100 ml i na porcję
Wartość energetyczną i ilość składników odżywczych przedstawia się w przeliczeniu na 100 g lub 100 ml produktu, co jest istotne dla analizy wartości odżywczej. Dodatkowo można – dobrowolnie – podać wartości w przeliczeniu na porcję lub na jednostkową ilość żywności łatwo rozpoznawalną dla konsumenta, pod warunkiem, że porcja lub na jednostkowa ilość żywności są jasno określone na etykiecie i podano ich zawartość w opakowaniu.
Format prezentacji danych żywieniowych na etykiecie
Informacje o wartości odżywczej powinny być przedstawione w formacie tabeli, z wartościami liczbowymi w kolumnach, w kolejności ściśle określonej przepisami z załącznika XV rozporządzenia (UE) nr 1169/2011. Jeśli ograniczenia powierzchni etykiety nie pozwalają umieścić tabeli, dopuszcza się format liniowy prezentacji, przy czym należy pamiętać, że nie można prezentować dobrowolnych informacji na temat żywności ze szkodą dla przestrzeni dostępnej do prezentacji informacji obowiązkowych.
Referencyjne wartości spożycia (RWS) – jak je stosować?
Na zasadzie dobrowolności dopuszczalne jest również wskazanie wartości odnoszących się do energii i ilości składników odżywczych w przeliczeniu na referencyjne wartości spożycia (RWS) dla osób dorosłych. Wartości procentowe RWS deklaruje się na 100 g lub na 100 ml i / lub na porcję lub jednostkową ilość żywności a bezpośrednio w ich pobliżu obowiązkowy jest komunikat dodatkowy: „Referencyjna wartość spożycia dla przeciętnej osoby dorosłej (8 400 kJ/2 000 kcal)”.
Informacje żywieniowe na froncie opakowania (FOP)
Dobrowolnie można część informacji obowiązkowej o wartości odżywczej powtórzyć na froncie opakowania, co może ułatwić konsumentom analizę wartości odżywczej. Powtórzenie to dotyczy jednak tylko energii oraz kwasów tłuszczowych nasyconych, cukrów i soli, które są istotne w badaniu wartości odżywczej. Nie ma możliwości powtórzenia w ramach wartości odżywczej na froncie opakowania informacji odnoszącej się do zawartości innych składników odżywczych, jak chociażby białka, może wpływać na analizę wartości odżywczej.
Znaczenie prawidłowej deklaracji wartości odżywczej
Rozporządzenie (UE) nr 1169/2011 ustanawia precyzyjne wymogi dotyczące deklarowania wartości odżywczej, zapewniając spójność i przejrzystość informacji żywieniowej w całej Unii. Dla producentów i podmiotów odpowiedzialnych za etykietowanie jest to zarówno obowiązek prawny, który będzie wpływał na ocenę zgodności produktu z przepisami rynku UE jak i istotny element transparentnej komunikacji z konsumentem. Dla konsumentów taka informacja jest kluczowa, bo pomaga dokonywać świadomych wyborów żywieniowych.
Najczęstsze błędy w deklaracji wartości odżywczej
Choć rozporządzenie (UE) nr 1169/2011 obowiązuje już od 2014 roku, wciąż na rynku można spotkać produkty nieprawidłowo oznakowane pod względem deklaracji wartości odżywczej – zarówno w zakresie sposobu prezentacji danych, jak i stosowania odniesień do RWS.
J.S. Hamilton Poland – badania laboratoryjne
W Laboratorium J.S. Hamilton Poland Sp. z o.o. wykonujemy weryfikacje treści etykiet środków spożywczych, przygotowujemy poprawne deklaracje wartości odżywczej oraz pomagamy dostosować oznakowanie do aktualnych wymagań prawnych i praktyki urzędowej. Jeśli mają Państwo wątpliwości co do poprawności znakowania swoich produktów, w tym w zakresie deklaracji wartości odżywczej, zachęcamy do kontaktu w celu przeprowadzenia analizy wartości odżywczej.