Jabłka to jedne z najpopularniejszych, jadalnych owoców na świecie. Światowa produkcja jabłek w 2022 roku wyniosła około 78 mln ton, z czego 41 mln wyprodukowały Chiny, a około 12 mln Europa – w tym 4,7 mln ton Polska.
Tak wysoka produkcja związana jest z wieloma walorami zdrowotnymi jabłek. Są bogatym źródłem witamin, minerałów, przeciwutleniaczy i błonnika pokarmowego. Oprócz pozytywnego wpływu na zdrowie, jabłka mogą być też potencjalnym źródłem szkodliwych substancji i toksyn. Ze względu na wysoką podatność na choroby bakteryjne, grzybicze oraz inne szkodniki powszechne w uprawie jabłoni, stosowana jest szeroka gama środków ochrony roślin. W celu ochrony zdrowia konsumentów niezbędny jest monitoring poziomu zawartości pozostałości pestycydów w jabłkach.
Zgodnie z wieloletnim, skoordynowanym unijnym programem kontroli żywności, Główny Inspektorat Sanitarny w Polsce w latach 2017-2020 i 2022 roku przebadał jabłka dostępne na polskim rynku. Dane dotyczące badań, wyniki oznaczenia pozostałości pestycydów w jabłkach oraz ocena potencjalnego zagrożenia oznaczonych pozostałości dla zdrowia konsumentów w latach 2017-2020 zostały przedstawione w raportach przygotowanych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH. W tabeli poniżej przedstawiono zestawienie ilości przebadanych próbek, ilości próbek z przekroczeniem najwyższej dopuszczalnej pozostałości (NDP) i „czystych” oraz najczęściej wykrywane pestycydy w latach 2017-2020.
| Rok | Ilość przebadanych próbek | Ilość próbek z przekroczeniem NDP, po uwzględnieniu rozszerzonej niepewności 50% | Ilość próbek, w których nie stwierdzono obecności pozostałości żadnego z analizowanych pestycydów | Najczęściej wykrywane pestycydy |
| 2020 | 97 | 0 | 5 (5%) | kaptan, boskalid, fludioksonil |
| 2019 | 68 | 1 (1,47%) | 8 (12%) | kaptan, acetamipryd, fludioksonil, flonikamid |
| 2018 | 130 | 2 (1,54%) | 44 (34%) | kaptan, boskalid, fludioksonil |
| 2017 | 85 | 1 (1,18%) | 25 (29%) | kaptan, boskalid, tebukonazol, fludioksonil |
Jak wynika z danych zamieszczonych w tabeli, ilość próbek, w których nie oznaczono pozostałości żadnego z analizowanych pestycydów w roku 2019 i 2020 była znacznie niższa w porównaniu z rokiem 2017 i 2018. W raportach przedstawiono także analizę zagrożenia dla zdrowia konsumentów szacując ryzyko długoterminowe, scharakteryzowane w postaci szacowanego dziennego pobrania danego pestycydu z jabłkami. W 2018, 2019 i 2020 roku nie stwierdzono realnego zagrożenia dla zdrowia konsumentów. Natomiast w 2017 dla jednej próbki, w której stwierdzono przekroczenie najwyższego dopuszczalnego poziomu pozostałości (NDP) dla chlorpiryfosu uznano potencjalne zagrożenie dla zdrowia konsumenta.
Na szczęście ilość próbek, w których stwierdzono niezgodność z wymaganiami NDP jest niewielka. Obserwujemy także powtarzalność oznaczanych pestycydów. Kaptan, boskalid i fludioksonil to substancje czynne w środkach ochrony roślin, stosowanych do zwalczania grzybów atakujących jabłonie. Wiedza o rodzaju i zawartości pozostałości pestycydów w próbkach pozwala na zachowanie większej ostrożności przy ich stosowaniu przez producentów jabłek, a także wzbudza czujność jednostek kontrolujących pozostałości pestycydów w jabłkach, dostępnych na rynku.
Cennych danych dotyczących pozostałości pestycydów w jabłkach dostarcza nam również raport z badań przeprowadzonych przez Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. W ramach badań przeanalizowano próbki ze zbiorów z 2012 i 2020 roku. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono znaczne ograniczenie stosowania pestycydów na przestrzeni 8 lat oraz brak stosowania zakazanych środków ochrony roślin.
A co z wynikami badań z 2022 roku? Na nie będziemy musieli jeszcze trochę poczekać, gdyż nie zostały jeszcze opracowane. Zgodnie z Rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2021/601 z dnia 13 kwietnia 2021 roku, państwa członkowskie do 31 sierpnia 2023 były zobowiązane do dostarczenia wyników badań do EFSA (Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności). Po upływie około roku prawdopodobnie ukaże się ogólny raport EFSA, a za około dwa lata możemy się spodziewać szczegółowego raportu przygotowanego przez PZH.
Oczekując na wyniki zapraszamy do zapoznania się i skorzystania z naszej oferty oznaczenia pozostałości pestycydów nie tylko w jabłkach. Oferujemy szeroki wachlarz oznaczanych pestycydów, krótkie terminy realizacji oraz rzetelność otrzymanych wyników.
W przypadku pytań lub wątpliwości Eksperci J.S. Hamilton pozostają do Państwa dyspozycji.