Pestycydy stosowane w rolnictwie oraz ogrodnictwie to głównie środki ochrony roślin. Stosuje się je w celu zminimalizowania lub wyeliminowania szkodliwych czynników wpływających na uprawy. W zależności od potrzeb oraz problemu, z którym trzeba się zmierzyć, producenci sięgają po różne rodzaje preparatów. Na podstawie badań toksyczności substancji czynnych zawartych w preparatach, ustanowiono tzw. najwyższe dopuszczalne poziomy (NDP, ang. MRL – Maximum Residue Level) pozostałości pestycydów w produktach rolnych. Wartość NDP różni się w zależności od rodzaju substancji czynnej oraz produktu.
Ważne jest przestrzeganie zaleceń producentów pestycydów dotyczących dawkowania i czasu karencji (tj. czasu, który musi upłynąć od momentu zastosowania danego preparatu), by uniknąć ryzyka przekroczenia dopuszczalnych limitów pozostałości pestycydów w produktach upraw oferowanych na rynku konsumenckim.
Badanie pozostałości pestycydów w owocach i warzywach jest kluczowym elementem monitorowania bezpieczeństwa żywności. W Unii Europejskiej oraz Polsce istnieje szereg regulacji prawnych, które mają na celu zapewnienie, że żywność trafiająca na rynek jest wolna od szkodliwych poziomów pestycydów. Proces ten jest złożony i wymaga skrupulatnego przestrzegania wytycznych w celu uzyskania reprezentatywnych i wiarygodnych wyników.
W Unii Europejskiej przepisy dotyczące pozostałości pestycydów są głównie regulowane przez rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2005 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w lub na żywności i paszach pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, ze zmianami. Rozporządzenie to ustanawia najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji aktywnych w żywności i jest regularnie aktualizowane na podstawie najnowszych danych naukowych.
W celu zagwarantowania reprezentatywności próbek i wiarygodności uzyskiwanych wyników, należy precyzyjnie określić kolejne etapy procesu:
- Planowanie pobierania próbek: Obejmuje określenie liczby i rodzaju próbek, które mają być pobrane, zgodnie z wytycznymi określonymi w aktach prawnych. Planowanie uwzględnia sezonowość, różnorodność produktów oraz źródła pochodzenia (importowane i krajowe).
- Pobieranie próbek: Próbki są pobierane zgodnie z metodologią określoną przez organy nadzoru. W przypadku owoców i warzyw stosuje się metodę losowego doboru próbek z partii produkcyjnych. Próbki muszą być pobierane w sposób zapewniający ich reprezentatywność dla całej partii.
- Transport i przechowywanie próbek: Próbki muszą być transportowane i przechowywane w warunkach, które zapobiegają ich degradacji oraz potencjalnej kontaminacji. Często wymagane jest przechowywanie w niskiej temperaturze, aby zachować integralność próbek do momentu analizy.
- Analiza laboratoryjna: Próbki są analizowane w akredytowanych laboratoriach z zastosowaniem standardowych metod analitycznych.
- Raportowanie wyników: W przypadku stwierdzenia przekroczenia dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów, podejmowane są działania mające na celu ochronę zdrowia publicznego, takie jak np. wycofanie produktu z rynku.
Pobieranie próbek owoców i warzyw do badań pozostałości pestycydów jest procesem wymagającym ścisłego przestrzegania przepisów prawnych i standardów analitycznych.
Głównym dokumentem regulującymi ten proces jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/63/WE z dnia 11 lipca 2002 r. ustanawiająca wspólnotowe metody pobierania próbek do celów urzędowej kontroli pozostałości pestycydów w produktach pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, ze zmianami. Dyrektywa ta została implementowana do polskiego prawodawstwa Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 2007 roku w sprawie pobierania próbek żywności w celu oznaczania pozostałości chemicznych środków ochrony roślin. Wytyczne dotyczące sposobu pobierania próbek, w tym wielkości i liczby pobieranych próbek, określone są także w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 września 2020 r. w sprawie pobierania próbek roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów do badań na obecność pozostałości środków ochrony roślin, ze zmianami.
Legislacja zarówno na poziomie europejskim, jak i krajowym, ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa konsumentów. Poprzez systematyczne kontrole i badania, organy nadzoru mogą monitorować i minimalizować ryzyko związane z pozostałościami pestycydów w żywności, przyczyniając się do ochrony zdrowia publicznego.
Laboratorium J.S. Hamilton Poland Sp. z o.o. w ramach swoich usług oferuje badania na obecność pozostałości pestycydów w paszach i żywności oraz akredytowany pobór próbek.
W przypadku pytań lub wątpliwości Eksperci J.S. Hamilton pozostają do Państwa dyspozycji.