W związku z wykorzystaniem do promocji testera SOEKS Ecovisor F4 sprawozdań z badań J.S. Hamilton Poland Sp. z o.o., zamieszczonych na stronie internetowej firmy SR Tech https://www.srtech.pl/soeks-certyfikaty, oficjalnego dystrybutora SOEKS, rosyjskiej firmy produkującej sprzęt pomiarowy, poniżej wyjaśniamy co następuje.
Potwierdzamy, że badania oznaczania zawartości azotanów i azotynów w pięciu próbkach wybranych warzyw i owoców przedstawionych w w/w sprawozdaniach z badań zrealizowano w naszym Laboratorium na zlecenie firmy Centrum Badań i Dozoru Górnictwa Podziemnego Sp. z o.o. w Lędzinach w dniach 24‑30.10.2018 roku według zwalidowanej i akredytowanej przez Polskie Centrum Akredytacji normy PN‑EN 12014-2:2001 Artykuły żywnościowe – Oznaczanie zawartości azotanów i/lub azotynów – Część 2: Oznaczanie zawartości azotanów w warzywach i przetworach warzywnych metodą HPLC/IC. Do badań przekazano:
- 477039/18/TCH – 2 banany,
- 477040/18/TCH – 2 jabłka,
- 477041/18/TCH – 2 fragmenty kalafiora,
- 477042/18/TCH – 4 marchewki,
- 477043/18/TCH – 3 pomidory.
Wyniki badań odnoszą się do próbek uśrednionych.
Jak wynika z dokumentów dostępnych na w/w stronie internetowej nasze sprawozdania z badań zostały przekazane w całości do firmy EKO-LAB CONSULTING Sp. z o.o. w Katowicach. Jednakże firma EKO‑LAB CONSULTING, bez naszej zgody powieliła nasze sprawozdania w części, co wyraźnie jest zabronione według informacji podanych w sprawozdaniu z badań.
Tym samym firma EKO-LAB CONSULTING w wydanym dokumencie „Wyniki Badań” bez naszej zgody zestawiła nasze wyniki analiz z wynikami z urządzenia ECOVISOR NR SERYJNY 13286. Z tego dokumentu nie wynika, że pomiar z wykorzystaniem urządzenia ECOVISOR został przeprowadzony dokładnie w tych samych sztukach owoców i warzyw, które zostały po zbadaniu urządzeniem wysłane do naszego laboratorium. Nie wiadomo też, gdzie dokonano pomiarów urządzeniem ECOVISOR i kto je autoryzował. Potwierdzamy, że firma J.S. Hamilton Poland nie zrealizowała żadnego zlecenia na wykonanie badań z udziałem tego urządzenia.
W trakcie naszego kilkudziesięcioletniego doświadczenia w badaniach artykułów żywnościowych zrealizowaliśmy również zlecenia kalibracji różnych urządzeń do szybkich pomiarów różnych parametrów w próbkach żywności. Podstawowym założeniem takiej usługi jest:
- wykonanie badań metodą odniesienia i szybkim testem dokładnie w tej samej próbce (dokładnie w tych samych sztukach owoców lub warzyw), najlepiej równolegle w jednym laboratorium,
- wskazanie, jakie matryce zostały skalibrowane (każda próbka owocu lub warzywa powinna zostać poddana testowi, nie można zbadać marchwi i ocenić, że pomiar jest poprawny dla selera; trzeba to udowodnić),
- wykonanie badań dla każdego typu matrycy w możliwie szerokim zakresie stężeń co skutkuje określeniem zakresu stosowania urządzenia dla danej matrycy (np. jabłko od 10 mg/kg do 200 mg/kg). To oznacza, że poza tym zakresem stężeń urządzenie nie zostało sprawdzone,
- zadbanie o odpowiednią jakość danych do obróbki statystycznej – ilość próbek dla każdej matrycy to min. 10 próbek reprezentujących różne partie produkcyjne,
- uwzględnienie zmienności w czasie badanej cechy, aby różnice w wynikach nie były obarczone zmianą stężenia w czasie (wykonanie pomiaru szybką metodą oraz referencyjną w tym samym momencie),
- potwierdzenie poprawności wskazań urządzenia (kalibracji) maksymalnie w cyklu rocznym zapewnia wiarygodność wyników urządzenia do szybkich pomiarów.
Nieuwzględnienie powyższych założeń będzie skutkowało uzyskaniem niemiarodajnych informacji o zastosowaniu danego urządzenia do zamierzonego celu.
Warto podkreślić, że polskie instytucje państwowe zajęły stanowiska w sprawie wykorzystania przenośnych testerów żywności i miarodajności uzyskiwanych danych. Już w 2019 roku Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny NIZP-PZH wyraził opinię w sprawie rzekomych przekroczeń poziomów azotanów w produktach spożywczych przy wykorzystaniu testerów żywności https://www.pzh.gov.pl/stanowisko-narodowego-instytutu-zdrowia-publicznego-panstwowego-zakladu-higieny-na-temat-rzekomych-przekroczen-poziomow-azotanow-w-warzywach-owocach-miesie-i-produktach-miesnych-i-przeprow/.
Kluczową informacją jest to, że „tego typu urządzenia nie były opiniowane przez NIZP-PZH, a zatem nie jest możliwa ocena, czy wyniki zawartości azotanów generowane przez ww. urządzenia są wiarygodne.” W przypadku owoców i warzyw w przepisach prawnych UE określono limity zawartości azotanów jedynie dla zielonych warzyw liściastych, tj. sałaty, szpinaku i rukoli oraz dla przetworzonej żywności na bazie zbóż oraz innej żywności dla niemowląt i małych dzieci. Według NIZP-PZH dla pozostałych warzyw oraz dla owoców „nie ma potrzeby ustalania limitów zawartości azotanów, ponieważ zawartość azotanów w tych produktach jest znacznie niższa niż w zielonych warzywach liściastych i nie stanowi ryzyka dla zdrowia konsumenta.”
Z kolei w komunikacie Głównego Lekarza Weterynarii z dnia 17.02.2021 dotyczącego wykorzystania testerów żywności do pomiarów azotanów w próbkach mięsa, opublikowanego na stronie https://www.wetgiw.gov.pl /main/aktualnosci/Komunikat-w-sprawie-badan-zawartosci-azotynow-i-azotanow-w-zywnosci-pochodzenia-zwierzecego/idn:1629 czytamy „że jedynie wyniki badań uzyskane za pomocą zwalidowanych metod analitycznych mogą być wiarygodnym źródłem danych dotyczących zawartości azotanów i azotynów w środkach spożywczych.” Wiarygodność uzyskiwanych wyników jest zapewniona poprzez wprowadzone w laboratoriach systemy zarządzania jakością oraz udział laboratoriów w badaniach biegłości.
Działanie firmy EKO-LAB CONSULTING odczytujemy jako manipulację danymi, które wprost godzi w nasze dobre imię i profesjonalizm oraz podważa zaufanie do spółki jako usługodawcy. Spółka J.S. Hamilton Poland podejmie kroki prawne w kierunku zaniechania rozpowszechniania na rynku informacji wprowadzającej w błąd.
Zarząd J.S. Hamilton Poland Sp. z o.o.
