Z początkiem 2024 roku na stronach internetowych Głównego Inspektoratu Sanitarnego, opublikowano informację dotyczącą wydania polskiego tłumaczenia opinii naukowej Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), związanej z wyznaczaniem daty (tj. daty minimalnej trwałości „najlepiej spożyć przed”) oraz terminu przydatności do spożycia („należy spożyć do”), a także z ustalaniem terminu przydatności do spożycia po otwarciu oraz powiązanych z nim informacji na etykiecie, w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywności w całym łańcuch dostaw. Dokument podzielono na dwie części: pierwszą związaną bezpośrednio z oznaczaniem okresu przydatności do spożycia oraz drugą związaną z informacjami ogólnymi na temat żywności.
W części pierwszej omówiono czynniki wewnętrzne, zewnętrzne i ukryte mające związek z jakością i bezpieczeństwem środków spożywczych, a tym samym z ustaleniem odpowiedniej daty minimalnej trwałości, czy terminu przydatności do spożycia. Eksperci EFSA, w celu wsparcia sektora producentów żywności, przygotowali również schemat drzewka decyzyjnego, składającego się z sekwencji dziesięciu pytań, które umożliwiają podjęcie decyzji o wyborze oznaczenia terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości dla konkretnego produktu. Przedstawiono także klika przykładów jego zastosowania, w odniesieniu do konkretnych środków spożywczych. Zaproponowano równocześnie narzędzia będące pomocne w ustalaniu prawidłowego terminu przydatności do spożycia, takie jak możliwość wykorzystania danych literaturowych, modeli mikrobiologii predyktywnej, badań laboratoryjnych, badań przechowalniczych, czy badań obciążeniowych. W opinii zwrócono również uwagę na kwestię marnowania żywności i wprowadzania do obrotu lub przekazywania środków spożywczych po upływie terminu minimalnej trwałości.
W części drugiej skupiono się na omówieniu warunków przechowywania i/lub limitu czasu do spożycia po otwarciu opakowania, w celu uniknięcia zwiększenia ryzyka związanego z bezpieczeństwem żywności. W oparciu głównie o dane literatury naukowej oraz istniejące wytyczne opracowano również drzewko decyzyjne, ułatwiające podmiotom działającym na rynku spożywczym podjęcie decyzji, czy właściwe jest wskazanie warunków przechowywania i terminu spożycia po otwarciu opakowania. Drzewko składające się z pięciu pytań, ma na celu ułatwienie producentom żywności podjęcia decyzji czy wtórny okres przydatności do spożycia tj. termin do spożycia po otwarciu opakowania, powinien być taki sam, czy może powinien być krótszy, w porównaniu z pierwotnym okresem przydatności do spożycia nieotwartej żywności. Omówiono również aspekt rozmrażania zamrożonej żywności i związane z tym procesem dobre praktyki. Wskazano krytyczne etapy rozmrażania zamrożonej żywności, a także przeanalizowano zachowania konsumenckie związane z zachowaniem dobrej praktyki w zakresie jej rozmrażania i sposobu przechowywania po rozmrożeniu. Przedstawiono również najlepsze praktyki rozmrażania, warunki i czasy przechowywania wyżej wymienionej, żywności rozmrożonej.
Ze względu na różnorodność produktów dostępnych na rynku spożywczym oraz na różnorodność zachowań konsumenckich, nie było możliwe wskazanie jednakowego schematu postępowania dla wszystkich środków spożywczych. Podejmując decyzję o rodzaju oznaczenia daty należy podejść indywidualnie dla każdego produktu, zwracając szczególną uwagę na możliwe zagrożenia, właściwości, warunki przetwarzania i przechowywania. Identyfikacja zagrożeń powinna być przeprowadzona indywidualnie dla danego środka spożywczego i powinna uwzględniać mikroorganizmy chorobotwórcze, zdolne do rozwoju w opakowanej żywności o kontrolowanej temperaturze, w dających się rozsądnie przewidzieć warunkach.
W opracowaniu zwrócono również szczególna uwagę na przeszkolenie i doświadczenie personelu upoważnionego do przeprowadzania badań trwałościowych zgodnie z zaproponowanymi schematami, ze szczególnym wskazaniem na rozumienie mikrobiologii żywności.
Laboratorium J.S. Hamilton Poland Sp. z o.o. w ramach swoich usług oferuje pomoc w projektowaniu, przeprowadzaniu i interpretacji testów trwałościowych zarówno dla produktów w opakowaniach nieotwartych, jak i ustalenie okresu trwałości po ich otwarciu. W zakresie swoich usług oferujemy zarówno badania przechowalnicze w warunkach standardowych, przyspieszonych z wykorzystaniem komór klimatycznych oraz badania obciążeniowe z wykorzystaniem potencjału wzrostu Listeria monocytogenes, Clostridium botulinum, czy innych mikroorganizmów powodujących psucie się żywności.
W przypadku pytań lub wątpliwości Eksperci J.S. Hamilton pozostają do Państwa dyspozycji.